Lưu ý quan trọng khi thi công xà gồ cho mái tôn
Thi công xà gồ (purlin) là một trong những bước quan trọng nhất khi lắp đặt mái tôn, ảnh hưởng trực tiếp đến độ bền, an toàn và tính thẩm mỹ của công trình. Để đảm bảo chất lượng và tuổi thọ cho mái nhà, bạn cần lưu ý những điểm sau.
1. Chọn vật liệu xà gồ phù hợp
Chất liệu: Xà gồ thường được làm từ thép hộp, thép C hoặc thép Z mạ kẽm. Mỗi loại có ưu nhược điểm riêng về khả năng chịu lực, độ bền và giá thành.
- Thép hộp: Thường được sử dụng cho các công trình có khẩu độ lớn hoặc yêu cầu độ cứng cao.
- Thép C và Z: Phổ biến hơn do trọng lượng nhẹ, dễ thi công và giá thành hợp lý, phù hợp cho nhiều loại công trình dân dụng.
Kích thước và độ dày: Phải tính toán kỹ lưỡng dựa trên khẩu độ mái, tải trọng mái (bao gồm trọng lượng tôn, tải trọng gió, mưa, và các tải trọng khác có thể phát sinh). Việc sử dụng xà gồ quá nhỏ hoặc mỏng sẽ dẫn đến mái bị võng, biến dạng, thậm chí sập đổ. Nên tham khảo ý kiến của kỹ sư kết cấu để có lựa chọn tối ưu.
Lớp mạ kẽm: Đảm bảo xà gồ có lớp mạ kẽm dày và đồng đều để chống gỉ sét hiệu quả, đặc biệt trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt hoặc môi trường gần biển.
2. Khoảng cách và liên kết xà gồ
Khoảng cách xà gồ: Đây là yếu tố cực kỳ quan trọng. Khoảng cách giữa các xà gồ phụ thuộc vào loại tôn sử dụng (tôn sóng, tôn cán sóng, tôn cliplock...), độ dày tôn, độ dốc mái và tải trọng thiết kế.
- Với tôn sóng thông thường, khoảng cách xà gồ dao động từ 750mm đến 1200mm. Tôn có độ dày lớn hơn hoặc có sóng cao hơn có thể cho phép khoảng cách xà gồ rộng hơn.
- Nếu khoảng cách quá lớn, tôn dễ bị võng, biến dạng khi có tác động lực (người đi lại trên mái, gió bão).
- Nếu khoảng cách quá nhỏ sẽ lãng phí vật tư và tăng chi phí.
Liên kết:
- Hàn hoặc bắt vít: Xà gồ phải được liên kết chắc chắn với hệ khung kèo chính (vì kèo, cầu phong). Phương pháp hàn thường được sử dụng cho các công trình lớn, yêu cầu độ bền cao. Phương pháp bắt vít (sử dụng bu lông hoặc vít tự khoan) tiện lợi và nhanh chóng hơn, phù hợp cho các công trình dân dụng.
- Mối nối: Các mối nối xà gồ (nếu có) phải được tính toán và gia cường hợp lý để đảm bảo truyền tải lực tốt, tránh tập trung ứng suất gây phá hoại.
3. Độ dốc mái và hướng thoát nước
- Độ dốc mái: Độ dốc mái tối thiểu cần thiết để thoát nước tốt, tránh ứ đọng gây gỉ sét và giảm tuổi thọ mái tôn. Thông thường, độ dốc mái tôn tối thiểu là 10% (khoảng 5,7 độ) và có thể tăng lên tùy thuộc vào chiều dài mái và lượng mưa tại khu vực.
- Hướng thoát nước: Đảm bảo xà gồ được lắp đặt theo đúng hướng dốc của mái để nước mưa có thể chảy xuống máng xối một cách thuận lợi, tránh tình trạng nước đọng trên mái.
4. An toàn lao động
- Trang bị bảo hộ: Đảm bảo thợ thi công được trang bị đầy đủ bảo hộ lao động cá nhân như mũ bảo hiểm, giày bảo hộ, găng tay, dây an toàn.
- Giàn giáo và lưới an toàn: Sử dụng giàn giáo và lưới an toàn chắc chắn để tránh tai nạn té ngã khi làm việc trên cao.
- Kiểm tra điều kiện thời tiết: Tránh thi công vào những ngày mưa bão, gió lớn, sương mù dày đặc để đảm bảo an toàn cho người và tài sản.
5. Kiểm tra và bảo trì
- Kiểm tra định kỳ: Sau khi hoàn thành thi công, nên kiểm tra định kỳ các mối liên kết xà gồ, tình trạng gỉ sét, biến dạng để phát hiện và khắc phục kịp thời.
- Bảo trì: Vệ sinh mái tôn thường xuyên, loại bỏ lá cây, rác bẩn để tránh tắc nghẽn máng xối và ứ đọng nước.
Việc tuân thủ các lưu ý trên sẽ giúp bạn có một hệ mái tôn bền vững, an toàn và thẩm mỹ cho công trình của mình. Nếu không có kinh nghiệm, tốt nhất nên thuê các đơn vị thi công chuyên nghiệp để đảm bảo chất lượng.
